Μέσα στις ευχές, τα στολίδια, τη λαχτάρα για λίγη ξεκούραση, τα σχέδια για Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά, μας διαφεύγει μια μικρή λεπτομέρεια. Τί γιορτάζουμε άραγε;
Η απλή απάντηση θα ήταν, την γέννηση του Χριστού. Δηλαδή; Την αποκάλυψη του Θεού στην γη και τον ερχομό της λύτρωσης. Στις ευρωπαϊκές γλώσσες με λατινική ρίζα, τα Χριστούγεννα δηλώνονται με την λέξη advent που δηλώνει την έλευση ενός σημαντικού προσώπου (συνήθως κάποιου αξιωματούχου).
Μια σκέψη, όμως, κάνει την εμφάνισή της. Ποιο το νόημα της έλευσης, ποιο το νόημα της λύτρωσης για τα εκατομμύρια που υποφέρουν; Για αυτούς που πάσχουν; Για όσους τα Χριστούγεννα είναι μια απλή ημέρα δυστυχίας; Για τα σημερινά θύματα κάθε πολέμου και διωγμού; Για τους μάρτυρες της αδικίας (αυτούς που είναι μάρτυρες ή μαρτυρούν κάτω από την αδικία); Πολλοί από εμάς θα αμφισβητήσουμε την γνησιότητα της εορτής μιας και η λύτρωση μοιάζει με τραίνο που ανακοινώθηκε η άφιξή του (advent) αλλά αργεί να φανεί στον ορίζοντα. Όπως και οι αρχαίοι λαοί, έτσι κι εμείς, πιστεύουμε ότι η λύτρωση από κάθε πόνο κι αδικία θα έρθει μέσα από ένα δυνατό/δυναμικό πρόσωπο ή μια ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή.
Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό που μας διαφεύγει είναι ότι η απάντηση δίνεται από την ίδια την εορτή. Στο κέντρο της στέκει ένα μικρό, απροστάτευτο βρέφος. Πώς να πανηγυρίσεις τέτοια έλευση; Πού είναι το σημαντικό πρόσωπο; Εκείνη την εποχή που γεννήθηκε, τα μωρά δεν είχαν καμία σημασία πολιτική, κοινωνική ή στρατιωτική.
Ίσως, η εορτή μας καλεί να αναθεωρήσουμε τη λογική μας. Η ιστορία της δυτικής σκέψης (κατα Nietzsche και Foucault) είναι ιστορία αναζήτησης δύναμης και ισχύος. Ο δυνατός θα επιβάλει την ειρήνη χάρη στη δύναμή του. Η απάντηση, όμως, που δίνεται σε αυτή την εορτή είναι αναπάντεχη. Η σωτηρία, η ελευθερία, η δικαιοσύνη δεν πρόκειται να έρθει στο σχήμα (μορφή) που η λογική επιβάλει: του ισχυρού, του εξουσιαστή, του παντοδύναμου.
Το βρέφος, του οποίου την γέννηση εορτάζουμε, σύντομα θα το δούμε επάνω στον Σταυρό… ακόμη αβοήθητο και ανίσχυρο.
Ίσως, λοιπόν, δεν καλούμαστε να πανηγυρίσουμε, αλλά να αναλογιστούμε. Τί να σημαίνει ότι η σωτηρία ήρθε με τη μορφή ενός βρέφους; Τί σημαίνει ότι εμείς ακόμη αναζητούμε την ισχύ και την εξουσία; Πώς αντιμετωπίζουμε τους ανίσχυρους; Τί σημαίνει ότι η σωτηρία βρέθηκε εξ αρχής στο περιθώριο, όπως όλοι οι κυνηγημένοι και δεδιωγμένοι; Τί σημαίνει ότι ο Θεός των δυνατών είναι νεκρός και την θέση του έχει πάρει ένα βρέφος;
Καλά Χριστούγεννα
Ευάγγελος Μπάρτζης
Θεολόγος
