Γράφει ο Τρύφωνας Ντάλης δάσκαλος της ΣΤ΄ Δημοτικού:
Ο συγγραφέας Jorge Luis Borges έχει πει στο παρελθόν: «Φανταζόμουν πάντα τον Παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης». Για τους λάτρεις του βιβλίου, η φράση αυτή δε μπορεί παρά να είναι ένα όνειρο, μια επιθυμία, ένα ουτοπικό σκηνικό ή ακόμη και μια χώρα στην οποία θα ήθελαν να ταξιδέψουν κάποια στιγμή. Μια χώρα γεμάτη από βιβλία κάθε περιεχομένου και σελίδες γεμάτες από ιδέες, σκέψεις, συναισθήματα…
Σαφέστατα το λογοτεχνικό βιβλίο είναι ένα πολύτιμο αγαθό, ένας πιστός φίλος του ανθρώπου και ιδιαίτερα του παιδιού με τον οποίο μπορεί να περάσει στιγμές χαλάρωσης, να ταξιδέψει σε μέρη μαγικά ζώντας συναρπαστικές περιπέτειες. Παράλληλα, η λογοτεχνία αποτελεί ένα εργαλείο εξερεύνησης και ανάπτυξης των κοινωνικών δεξιοτήτων στα χέρια του παιδιού που θα το βοηθήσουν να ερμηνεύει τον κόσμο γύρω του, ενώ οι συγκινήσεις που προσφέρει, βιώνοντας έμμεσα κατορθώματα των ηρώων, βοηθούν το παιδί να εμπλουτίσει τον συναισθηματικό του κόσμο, να γνωρίσει τον εαυτό του αλλά και τους ανθρώπους.
Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό βιβλίο, το παιδί γνωρίζει άλλους πολιτισμούς, διαφορετικούς ανθρώπους και κουλτούρες, παραδόσεις και έθιμα, πνευματικές κατακτήσεις και ανθρώπινα επιτεύγματα. Ένας νέος κόσμος γνώσης, ξεχωριστής από αυτή που του προσφέρει το σχολείο, απλώνεται μπροστά του και το βοηθά στην ανάπτυξη της κριτικής αντίληψης και της δημιουργικής έκφρασης.
Ακόμη, το λογοτεχνικό βιβλίο αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον και συναρπαστικό μέσο ψυχαγωγίας, καθώς προσφέρει απλόχερα στον αναγνώστη αισθητική απόλαυση και συναισθηματική ικανοποίηση. Ιδιαίτερα στους μικρούς μας φίλους η λογοτεχνία είναι αρκετά γενναιόδωρη, καθώς συνδυάζει την ψυχαγωγία με την εκμάθηση γραμματικών και συντακτικών φαινομένων και με τον τρόπο αυτό πλουτίζεται ο παιδικός νους με νέες λέξεις και εκφράσεις.
Ωστόσο, έρευνες καταλήγουν στο πόρισμα πως τα παιδιά ομολογούν την προτίμησή τους για την τηλεόραση ή το διαδίκτυο. Διαβάζουν πολύ λιγότερα βιβλία από τη στιγμή που με το πάτημα ενός κουμπιού η διασκέδαση μέσω της τεχνολογίας είναι στη διάθεσή τους. Σε μια έρευνα σε 500 παιδιά 9 έως 10 χρόνων, όλα δήλωσαν ότι προτιμούν την τηλεόραση από το βιβλίο, ενώ παιδιά 11 έως 13 χρόνων διαθέτουν κάποιο λογαριασμό στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ξοδεύουν τον περισσότερο από τον ελεύθερο χρόνο τους σε αυτόν θεωρώντας βαρετό και ανιαρό ένα λογοτεχνικό βιβλίο.
Τα παιδιά μαγνητίζονται από την ευκολία που τους παρέχει το διαδίκτυο να περιηγηθούν οπουδήποτε σε αυτό και να αισθάνονται κυρίαρχοι της διαδρομής. Μια διαδρομή που τους ανοίγει διαρκώς πόρτες προς άγνωστες κατευθύνσεις στις οποίες όμως ελλοχεύουν πολλοί κίνδυνοι. Κίνδυνοι που δεν αφορούν μόνο την πιθανή έκθεση της προσωπικότητάς τους ως παιδιά – μείζον ζήτημα της σύγχρονης εποχής!!! – αλλά και την πνευματική τους υπόσταση. Θεωρούν περισσότερο ενδιαφέρουσα την παρακολούθηση ριάλιτι προγραμμάτων ή κινηματογραφικών επιτυχιών (πολλές φορές ακατάλληλες για την ηλικία τους) στην τηλεόραση ή την παρακολούθηση χιουμοριστικών (γελοίων) βίντεο, την προβολή ή δημοσίευση φωτογραφιών, την ακρόαση τραγουδιών, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και οποιαδήποτε άλλη συναφή δραστηριότητα μπορεί να κάνει κανείς στο διαδίκτυο. Δεν μπορούν να αντιληφθούν – και είναι λογικό εν μέρει – την απουσία της δημιουργικότητας, τη ρηχότητα που κρύβεται σε όλα αυτά και την αδυναμία για πνευματική καλλιέργεια και ανάπτυξη.
Τα παιδιά για να πνίξουν την πλήξη τους καταφεύγουν στην τηλεόραση και το διαδίκτυο. Αυτή η τάση διαδραματίζει βαθιά αρνητικό ρόλο στη διανοητική τους ανάπτυξη, στην έκφραση τους και τον ψυχολογικό τους κόσμο, καθώς τα περισσότερα από τα αντικείμενα που προβάλλονται εκεί είναι χαμηλού επιπέδου και αντίθετα με όλα τα παραπάνω που περιγράφηκαν και σχετίζονται με την αξία ενός λογοτεχνικού βιβλίου.
Σαφώς δε μπορούμε να καταδικάσουμε την εξέλιξη της τεχνολογίας και τα επιτεύγματά της. Σαφώς δε μπορούμε να απομακρύνουμε τα παιδιά από τα μέσα της τεχνολογίας, αφού τα παιδιά αποτελούν το μέλλον της ανθρωπότητας και το μέλλον – τουλάχιστον υλικά – το πλησιάζουμε διαρκώς. Αυτό που έχουμε όμως όλοι υποχρέωση να κάνουμε, είναι να μάθουμε στα παιδιά μας να διαβάζουν. Να διαβάζουν όχι απαραίτητα για να γίνουν καλοί μαθητές αλλά το βασικότερο να διαβάζουν, ώστε να γίνουν ικανοί να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα. Το βιβλίο προσφέρει όλα τα εφόδια προκειμένου να καταστεί αυτό δυνατό. Και πολύ περισσότερο τα βιβλία που μας βοηθούν να σκεφτόμαστε καλύτερα.
Το μικρότερο βιβλιοπωλείο περιέχει πολύ περισσότερες ιδέες από όσες έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρη την ιστορία της τηλεόρασης.
Andrew Ross
